Бұл мақалада қазақ әдебиетіндегі «жалғыздық» тақырыбының көрінісі үш дәуірдің өкілімен
зерделенеді. Жыраулық поэзиядағы Ақтамберді жырларында кездесетін «жалғыздық» тақырыбы
психологиялық-әлеуметтік мәнде талданса, ХІХ ғасырдағы Абай шығармаларындағы бұл идеяның көрінісі
философияық негізде дамыды. Ақтамберді мен Абай шығармаларындағы осы мәселені салыстыра келе, жалпы
ХХ ғасырдағы әдебиеттегі көріністі Б.Күлеев поэзиясы арқылы дәлелдеуге тырыстық. Ақтамбердінің
жалғыздығында өкініш, нала, мұң сарынымен берілгенімен, онда рух пен намыс бар. Оның жалғыздығының
жеңуі – қайратының арқасы. Абай шығармашылығындағы жалғыздық сол кезгі қоғам мешеулігімен тікелей
байланысты. Бернияз өз жақын туыстарынан, өз қоғамынан опық жеп, өмірден орнын таба алмай, қайғықасіреттің шырмауында қалып, қу тіршіліктің күйбеңін басынан өткергенін суреттейді. Өздерінің болмысы мен
сезімін өлеңдерінде өрнектеген әр дәуірдің ақынынан да «жалғыздық» мәселесін көре отыра, олардың нәзік
жүрегін одан сайын жетімсіретіп, әлсіреткен жағдай – заман адамдары, әлеумет қайшылықтары, өмір
заңдылықтары, сорлары өз қоғамынан озық туып, сол себепті де өз ортасына сыймай, өз замандасты арасында
жетік бағаланбауы деп ойымызға түйеміз. 

1. Алтаев Ж., Ғабитов Т., Қасабек А., Мұхамбетқалиев Қ. Философия және мәдениеттану. – Алматы: Литера, 2001.
2. Философия тарихы. Оқулық. – Алматы: Жеті жарғы, 1999.
3. Бақтарбаев Қ. Жыраулар поэзиясы. – Ақтөбе, 2001.
4. Омарұлы Б. Зар заман ақындары және Абай // Қазіргі абайтанудың өзекті мәселелері. – Алматы: Ғылым, 2002.
5. Абай. Өлеңдер. – Алматы: Мөр, 1994. – 416 б.
6. Кеңшілікұлы А. Жалғыз досым – жүрегім. «Жұлдыз» журналы. №2, 2003.
7. Бітібаева Қ. Жүрегім менің қырық жамау // Сборник научных трудов научнопрактической конференции. – Усть-Каменогорск, 1995.
8. Әлеуметтік философия (хрестоматия). – Алматы: Ғылым, 1996. – 197 б.
9. Құнанбаев А. Өлеңдер мен аудармалар. Т.ІІ. – Алматы: Жазушы, 1995.
10. Күлеев Бернияз. Таңдамалы шығармалары. – Алматы: Ғылым, 2000. – 284 б.