ҚАРА ТЕҢІЗДІҢ ЖЕҢІС ТОЛҚЫНДАРЫНАН ТУҒАН ЖАУЫНГЕР ӘЙЕЛДЕР (АЛТЫН ТЕРІ ЖӘНЕ АМАЗОНДАРДЫҢ КӨЗ ЖАСЫ)

Жарияланды 2024-07-05
ӘЛЕУМЕТТІК-ГУМАНИТАРЛЫҚ ҒЫЛЫМДАР Нөмір 66 № 4 (2021)
№4 (2021)
Авторлар:
  • А.ДАШМАН
PDF

Сандық ғасыр, Z буыны, жасанды интеллект, гибридті робот, жаһандану және т.б. тұжырымдамалар термині басым болған осы кезеңде жеке адамның және қоғамның өмір салты мен қабылдауындағы түбегейлі өзгерістерге қарамастан, Р.Якопсонның жазбаша және вербальды байланыс кодында алты элементтің бірі (жіберу, хабарлама, спикер, қабылдағыш, арна, код) «арнаның» көптеген әртүрлі нұсқалары пайда болды. Сары парақтары бар кітаптардың орнына электронды кітаптар, ал әріптердің орнына видео телефондар алынды. Әдебиет пен бейнелеу өнерінде нақтыдан дерексіз, виртуалды шындыққа бағыт басталды. Кофеханаларда жыршылар айтқан эпостар, аңыздар, мысалдар мен ертегілер сатып алушыға берілетін кең және еркін қиялды, кино мен музыкалық өнерді ұялы телефонға сыйғызу арқылы. Бұл процесс жеке адамдар мен қоғамдарды жалпы өмір сүру кеңістігі мен сезімдерінен бөліп, оларды оқшаулайды. Өткен ғасырлардағы мифтік эпостардың, аңыздардың, мысалдар мен ертегілердің байланыс арналары өзгерсе де, олар кинода, музыкада және бейнелеу өнерінде, сондай-ақ жазбаша және ауызша сөйлеу түрлерінде әртүрлі формалар мен нұсқаларда қайтадан өмірге келеді. Олар тарихтың қараңғы кезеңдерінде қалса да, бүгінгі өнер мен әдебиет үшін таптырмас шабыт көзі болған мифология, эпос өзінің өміршеңдігі мен әсерін әлі күнге дейін сақтап келеді.

  1. Бахтияр А. Гүндебакан, Йени Түрік Эдебияты Деерлендирмелери, – Станбул: Кесит Яйынлары, 2012. – 213 б.
  2. Мурат А. Алтын Пост ве Амазонларын Гөзяшлары, Анкара: Күлтүр Ажанс Яйынлары, 2016. – 304 б.
  3. Ахмет Г. «Гечмич» иле «Чимди» Арасында Замансал Бир Йолжулук: Клауд Симон’ун Трамвайы, Язын ве Дейішбилим Араштырмалары, Измир: Измир Экономи Үниверситеси Яйынлары, 2009. –352-353б
  4. Аймұхамбет Ж.Ә. Шыңғыс Айтматов прозасындағы мифопоэтикалық қолданыстар. Әдебиет порталы. https://adebiportal.kz/kz/news/view/14227
  5. Кужур И. Эдебиат ве Митоложи. Роман Кахраманлары Дергиси /https:// romankahramanlari.com/edebiyat-ve-mitoloji/
  6. Кыргыз тилинин түшүндүрмө сөздүгү, I-том, Фрунзе: Мектеп баспасы, 1969. –73 б.
  7. Айрынтылы билги ишин бкз., Висхнушарман, Панчатантра, Дүниа Класиклери, Станбул, Өтүкен Яайневи, 2020.
Амазондар, Алтын тері, Геракл, Керасус, Митридаттар, Тор, Ниоб.