ҚАЗАҚСТАННЫҢ ІРІ ШЕКАРАЛЫҚ ӨЗЕНДЕРІНІҢ ПРОБЛЕМАЛАРЫ

Жарияланды 2024-07-03
ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ҒЫЛЫМДАРЫ Нөмір 71 № 1 (2023)
№1 (2023)
Авторлар:
  • А.С. НҰРҒАЗИНА
  • М.Ж. ӨМІРЗАҚОВА
PDF (Russian)

Қазақстан үлкен су тапшылығы орын алып жатқан елдер қатарында. Қазіргі таңда тұщы
судың негізгі қоры болған өзендер әр түрлі адам әрекеттерінен, оның ішінде өндірістік орындар мен тұрмыстық
қалдықтар кесірінен экологиялық зиян көріп жатыр. Қазіргі жағдайда Қазақстан үшін трансшекаралық су
ресурстары проблемасы ерекше маңызға ие. Қазақстанда Ресей, Қытай және Қырғызстанмен шекаралас жатқан
өзендер көп. Кеңес Одағында бұл елдер арасында су ағындарын ұтымды пайдалану мәселесінде сол кезде жиі
кездесетін мәселелер болған жоқ. Бірақ КСРО ыдырағаннан кейін елдер бұл мәселені шешуге мәжбүр болды
және конструктивті диалогтың арқасында олар соған қарамастан келісімге келді. Бірақ, соған қарамастан,
трансшекаралық өзендерді пайдалануда проблемалар әлі де бар. Кейде трансшекаралық өзендер басқа
мемлекеттерге қысым жасау тұтқасы ретінде пайдаланылады. Мұны әсіресе дағдарыс кезінде байқауға болады,
бұл өзен экожүйелерінің бұзылуына әкеліп соғады, бұл экономика мен жалпы экологияға теріс әсер етеді.
Қазақстан үшін су экожүйесін сақтау және халықты сумен қамтамасыз ету маңызды міндеттердің бірі болып
табылады, өйткені қазіргі уақытта су тапшылығы өзекті мәселелердің бірі болып қалуда. Берілген мақалада
аталмыш бағыттағы басты мәселеге шолу жасалады.

Су ресуртары, өзендердің ластануы, өндірістік қалдықтар, экологилық проблемалар, тұрмыстық қалдықтар, трансшекаралық өзендер