Мақалада Ақтөбе облысының  кескін континенталды климат жағдайында тамшылатып суару негізінде қарбыз сорттарын 2022 және 2024 жылдар арасында әртүрлі әдіспен өсіру технологиясының нәтижесі зерттелді. Тәжірибеде зерттеу нысаны ретінде қарбыздың Кримсон Свит, Продюсер холлор, Холодок  сорттары  сыналды. Асханалық қарбыз көшеттері тамшылатып суару негізінде, орташа сазды механикалық құрамы бар қара-қоңыр, орташа тұзды топырақтарға отырғызылды. Тәжірибе нұсқалары бойынша қарбыз өнімділігінің қалыптасуына климаттың айтарлықтай әсері болды, яғни 2022, 2023 жылдармен салыстырғанда 2024 жылы, әсіресе маусым айындағы мөлшерден тыс көп жауын-шашынның әсерінен топырақ  жақсы қызбай, қарбыз көшеттерінің дұрыс қалыптаспауына кедергі болуынан өнімділіктің бұрынғы жылдармен салыстырғанда екі есеге аз болуына әкелді. Зерттеу барысында 2024 жылдың нәтижесі бойынша қарбыздың өнімділігі термос әдісімен өсіргенде 27 т/га құрап, тәжірибе бойынша көшетпен өсіру әдісінің Ақтөбе облысының климат жағдайына қолайлы болуы анықталып, ең жоғары өнімділік 30 т/га, ал тұқыммен себу әдісінің нәтижелілігі бойынша   орташа өнім 20 т/га алынды. Зерттеу жұмыстары 3 жыл бойы жүргізіліп, соңғы 2024 жылы жауын - шашынның маусым айында айлық нормадан жоғары болуы нәтижесінде қарбыз өнімінің дұрыс болмауына ықпал еткені анықталды.

ЕЩАНОВА Г.Ж.

ауыл шаруашылығы ғылымдарының магистрі, оқытушы, Ш.Берсиев атындағы Ақтөбе жоғары аграрлық техникалық колледжі, Ақтөбе қ., Қазақстан

E-mail: gulnar.eshanova.69@mail.ru, https://orcid.org/0000-0002-9561-3437

КУСБЕКОВА А.Ш.

биология магистрі, мұғалім, Бесқарағай колледжі, Семей қ., Қазақстан

E-mail: akmaral.kusbekova.@inbox.ru, https://orcid.org/0000-0003-5595-4824

УТАРБАЕВА Н.А.

PhD, доцент, Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті, Ақтөбе қ., Қазақстан

E-mail:Nurlygul.utarbaeva@mail.ru, https://orcid.org/0000-0001-9393-7043

1. Гуцалюк Т.Г. От арбуза до тыквы.- Алматы: Изд.:«Кайнар», 1989.
2. Лебедова А.Т. Тыквенные культуры.- М.: Изд. Россовхоз, 1987. УДК 632.9
3. Анюховская И.В.,Ленотян Н.И.Арбузы и тыквы в теплицах-Алмата:
4. Изд-во«Кайнар»,1980 - 26 с.
5. Белик В.Ф.Бахчеводство.М: Колос,1982 -87 с.
6. Лебедова А.Т. Тыквенные культуры-М.: Изд-во « Россовхоз», 1987-215 с.
7. Белякова Е.,Иванова Е.Овощные и бахчевые культуры –Астрахань: Изд-во «Волга», 1976-78 с.
8. Деочкин Ф.А., Янатьев В.П.Дыня под пленочными укрытиями- М: Изд-во «Экономика»,1971-51с
9. Безуглов В. В. Особенности формирования урожайности и качества плодов дынь и столовых арбузов в зависимости от условий и методов выращивания в Оренбургской степной зоне [текст]: автореферат. разыскивается. ученый. шаг. кандидат. с.-х. наука / В. В. Безуглов. - Оренбург, 2006. - 22 С.

климат, қарбыз, өсіру әдістері, сорттар, өнімділік