Аударма екі мәдени қауымдастық арасында делдал болатын коммуникативті іс-әрекеттің бір түрі; бір жағынан бастапқы мәдениетке және оның тіліне, екінші жағынан аударма мәтіні аударылған тілдің мәдениетіне бағытталған. Аударма кезіндегі мәдениеттердің өзара әрекеттестігі өзге мәдениеттерді білу және құрметтеу керек екенін түсінуге мүмкіндік беруді көздейді. Шетелдік мәдениетпен танысу тұрғысынан аударма жетекші рөлдердің бірін атқарады. Тілдердің ұлттық-мәдени ерекшелігі туралы идея аударманы тек мәдени процесс ретінде түсіндіретін кейбір зерттеушілердің еңбектерінде айрықша көрініс табады. Аударма мәдениетаралық байланыстарды жүзеге асырудың маңызды құралы болып табылады. Әлемнің көзқарасын басқа мәдениеттің өкілдерімен жеткізу құралы ретінде әрекет ететін тілдің рөлі өте маңызды. Бұл дүниетаным мәдени мағынада бірегей болып табылады және оны аударма кезінде өзге тіл арқылы жеткізу жиі қиын міндет болып табылады. Аудармада белгілі бір этностың мәдени ерекшеліктерін ескеру оған мәдениетаралық қарым-қатынас құбылысы ретінде қарауға мүмкіндік береді, өйткені аударма тек тілдік ғана емес, сонымен бірге мәдени кедергілерді де жеңуді көздейді. Тіл тек мәдениеттің меншігі ғана емес, сонымен қатар мәдениеттің "алғышарты", бұл тілді мәдениеттің пассивті көрінісі немесе айнасы ретінде емес, ішінара автономды тұлға ретінде қарастыруға мүмкіндік береді.

КУЩАНОВА А.Н.

докторант, Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті, Ақтөбе қ., Қазақстан

E-mail: ainur.kuchshanova@mail.ru, https://orcid.org/0000-0003-1730-2032

КУШКИМБАЕВА А.С.

PhD, доцент, Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті, Ақтөбе қ., Қазақстан

E-mail: alitok@mail.ru, https://orcid.org/0000-0001-5546-4513

ЭКИДЖИ М.

PhD, профессор, Эгей университеті, Измир қ., Түркия

E-mail: metin.ekici@ege.edu.tr, https://orcid.org/0000-0002-9400-8462

1. Khairullin V. I. Lingvokul'turologicheskie i kognitivnye aspekty perevoda-[Elektronnyj resurs]: Dis. d-ra. filol. nauk: 10.02.20. — M: RGB, 1995.
2. Murzinova A., Tymbolova A., Yelshibaeva K., Abdirassilova G., Kushkimbayeva A., Mirov M. The national and cultural peculiarities of stereotyped precedent names (A case study of the Kazakh, Russian, and English languages). XLinguae, Volume 11, Issue 2, April 2018, ISSN 1337-8384, eISSN 2453-711X. – pp. 703-715
3. Toporov V. N. Svyatost' i svyatye v russkoi duhovnoi kul'ture: V 2-h t. — M.: Shkola «Yazyki russkoj kul'tury». — T. 1., 1995. — 875 e., T. 2,1998. —864 s.
4. Komissarov V. N. Sovremennoe perevodovedenie. — M: ETS, 2001. — 424 s.
5. Leontiyev A. A. Yazykovoe soznanie i obraz mira // Yazyk i soznanie: paradoksal'naya racional'nost'. —M.: Nauka, 1993. — S. 16-21.
6. Abdimomynov E.B. M. Auezovtın angımelerın oqytudyn adıstemelık juiesı: bılım berudın qazırgı paradigmalary negızınde//Kh.Dosmuhamedov atyndagy Atyrau universitetının habarshysy. Pedagogika seriasy – 2020: https://articlekz.com/kk/article/32504
7. Auezov M. Qarash-Qarash oqigasy. 1 nusqa: https://kitap.kz/book/qarash-qarash-oqihasy
8. Kushkimbaeva A.S., Karagulova B.S., Konechny Ya. Dramalyk shygarmalardagy vestialdy leksikanyn kejіpker bejnesіn ashudagy kyzmetі//Al-Farabi atyndagy KazUU habarshysy. Filologiya seriyasy. - 2022 - №1. −B. 117-124.
9. Aldasheva A. Audarmatanu: audarmanyn jalpy jane derbes teoriasy // Ilespe audarma jumysyn uiymdastyru maselelerı. Respublikalyq gylymi-praktikalyq seminar jinagy. – Pavlodar, 2009 . – 80 b.
10. Komissarov V.N. Slovo o perevode (ocherk lingvisticheskogo ucheniya o perevode). – M.: «Mezhdunarodnye otnosheniya», 1973. – 215 s.
11. Auezov M.O. Qarash-qarash oqigasy: hikaiat. Qurastyrgan: Jaqyp Maquthan. Almaty: «Jalyn», 2016. – 70 b.
12. Mukhtar Auezov The Shot on the Mountain Pass: story. Translated by A.Leonov. Almaty: “Zhalyn”, 2016. – 74 p.
13. Teliya V.N. Russkaya frazeologiya. Semanticheskii, pragmaticheskii i lingvokul'turologicheskii aspekty. — M.: Shkola «Yazyki russkoi kul'tury», 1996. — 288 s.
14. Sepir E. Izbrannye trudy po yazykoznaniyu i kul'turologi. — M.: Progress, 1993. — 654 s.
15. Lotman Yu. M. Struktura hudozhestvennogo teksta // Lotman Yu.M. Ob iskusstve. - SPb.: «Iskusstvo - SPB», 1998. — S. 14 — 285.

аударма, мәдениет, тіл, ұлттық-мәдени ерекшеліктер, мәдениетаралық байланыс, көркем мәтін, лингвистикалық құбылыстар