Психикалық дамуы тежелген мектеп жасына дейінгі балалардың эмоционалды-еріктік саласын қалыптастыру тақырыбы инклюзивті білім берудің қазіргі жағдайында өзекті болып табылады. Эмоционалды-еріктік сфера эмоцияларды басқару, сезімдерін білдіру және іс-әрекетте мақсаттылықты көрсету қабілетін қамтиды, бұл табысты әлеуметтік бейімделу мен оқудың негізі болып табылады. Психикалық дамуы тежелген балаларда бұл қасиеттерді дамытудың ең тиімді әдістерінің бірі ойын әрекеті болып табылады, өйткені ойын эмоцияларды білдіру және ерікті қасиеттерді дамыту үшін табиғи, қауіпсіз және ынталандырушы орта жасайды.

Мектепке дейінгі жаста ойын - баланың жеке басының жан-жақты дамуына ықпал ететін жетекші әрекет. Психикалық дамуы тежелген балалар үшін ойын әрекеті өте маңызды, өйткені эмоциялық-еріктік саланы тез және тиімді дамытуға (эмоцияларды түсіну және білдіру қабілеті), сондай-ақ ерікті қасиеттерді (өзін-өзі реттеу, табандылық, төзімділік) қалыптастыруға мүмкіндік береді.

Бұл жұмыста мектеп жасына дейінгі психикалық дамуы тежелген балалардың эмоциялық-ерік саласын қалыптастыруда ойын әрекетінің маңызы қарастырылады. Зерттеуде психикалық дамуында тежелуі бар балалардың эмоцияларды басқаруда, әлеуметтік ортаға бейімделуде және өз әрекеттерін реттеуде кездесетін қиындықтары сипатталады. Ойын әрекеті балалардың эмоциялық тәжірибесін байытуға, өзіндік бақылау дағдыларын қалыптастыруға, ерік-күшін дамытуға мүмкіндік беретіні дәлелденеді. Ойын арқылы бала қарым-қатынас орнатады, эмоцияларын реттеуді үйренеді және мақсат қою мен оған жетуге дағдыланады. Мақалада өзін-өзі бақылауды және төзімділікті дамытуға бағытталған ойын түрлері, сондай-ақ, болашақ маманның өз жұмысында қолдана алатын әдіс-тәсілдері көрсетілген.

ТАГАНОВА А.М.

педагогика ғылымдарының кандидаты, доцент, Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті, Ақтөбе қ., Қазақстан.

Е-mail: aru73@mail.ru, https://orcid.org/0000-0002-0045-4059

ЕРМАҒАМБЕТОВА Ә.Д.

магистрант, Қ. Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті, Ақтөбе қ., Қазақстан.

Е-mail: amina2002er@gmail.com, https://orcid.org/0009-0007-3229-217X

1. Попова, С.С. Особенности эмоциональной сферы и методы диагностики эмоционального развития у старших дошкольников с задержкой психического развития / С.С. Попова // Молодой ученый. - 2011. - №1.
2. Пазухина, И.А. Обогащение эмоционального опыта дошкольника / И.А. Пазухина // Дошкольное воспитание. - 2009. - № 4.
3. Игровая технология формирования у старших дошкольников направленности на мир семьи / Дыбина О.В., Анфисова С.Е., Болотникова О.П., Еник О.А., Кузина А.Ю., Сидякина Е.А., Щетинина В.В. учебно-методическое пособие / под редакцией О. В. Дыбиной. Москва, 2014.
4. Юрчук, Е.Н. Эмоциональное развитие дошкольников / Е.Н. Юрчук. - М.: ТЦ Сфера, 2008.
5. Дети с временными задержками развития [Текст] /Под ред. Т.А. Власовой, М.С. Певзнер – М.: АСТ, 2011.

психикалық даму тежелуі, эмоциялық-ерік саласы, органикалық инфантилизм, гипербелсенділік, ойын әрекеті, эмоцияны басқару, өзін-өзі реттеу, мотивациялық сфера, психикалық дамуы тежелген, шығармашылық ойындар