Аударма ұғымдары – бұл тілдер арасындағы қарым-қатынастан туындайтын аспектілердің бірі. Бұл зерттеуде екі тілді түркі класы болып табылатын қазан-татар түріктерінің орыс тілінен алған аударма
ұғымдары зерттелді. Сонымен қатар ауызекі тілде қолданылатын сөздер арнайы зерттелген және бірнеше атауларға жіктелген. Бұл тұрғыда орыс тілінің татар-түрік тіліне қалай әсер еткеніне назар аударылып, аударма ұғымдарының зерттеу жұмыстары жүргізілді. Тілдік қатынастарға байланысты бір тіл дыбыстарды, сөздерді, жұрнақтар мен мағыналарды екінші тілден ала алады. Тілдік қатынастар өткен соғыстардың, көші-қонның, мәдени өзара әрекеттестіктің, бір өркениетке қатысудың және қазіргі кездегі технологиялық даму заманына сай байланыс құралдарының таралуының салдарынан жеделдеді. Алайда, зерттеу барысында біз қазіргі татар түрік тілінде жалпы өрнектерді, қарым-қатынас сөздерін және сұрақ үлгілерін қолдануда байқалған «семантикалық» немесе «тұжырымдамалық» аудармалар деп аталатын дәйексөздерге аса назар аудардық. Татар-түрік тілі – бұл орыс тілі ең көп әсерін тигізген және көптеген араб және парсы элементтерінен тұратын тіл. Біздің келтірген мысалдарымызда құрылым түрік тіліне ұқсас екенін, бірақ логика жағынан орыс тіліне сәйкес келетінін анықтадық.

1. Aksan, D. (1998) Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim, 3. C., TDK Yay., Ankara
2. Aksan, D. (2005) Türkiye Türkçesinin Dünü, Bugünü, Yarını, Bilgi Yay., Ankara
3. Boeschoten, H. (2001) «Hollanda Türkçesinde Ödünç Sözcükler», Doğu Akdeniz Üniversitesi Uluslararası Sözlükbilim Sempozyumu Bildirileri, 20-23 Mayıs 1999, Gazimağusa (Yay. Haz. Nurettin Demir-EmineYılmaz), Gazimağusa, p. 1-7.
4. Buran, A.(2001) «Yabancı Diller Karşısında Türkçe», Türk Yurdu, Şubat-Mart, C. 21, S. 162-163, p. 79-82.
5. Buran, A. (2006) Dilİlişkilerive Kavram Tercümeleri Üzerine Bir Değerlendirme, XII. Uluslararası KIBATEK Edebiyat Şöleni (Bakü-AZERBAYCAN, 10-17 Mayıs) ne sunulan bildiri, p. 1-6.
6. Karaağaç, G. (2002) Dil, Tarih ve İnsan, Akçağ Yay., Ankara
7. Karahan, L. (2004). Türkçede Söz Dizimi, Akçağ Yay., Ankara
8. Möxemmediyev, M. G. (1995). Kratkiy Russko-Tatarskiy Slovar dlya Rabotnikov Torgovli (KRTS), Kazan
9. Safiyullina, F. S. (1986). Russko-Tatarskiy razgovornik (RTR), Kazan.