Бұл мақалада созылмалы күйзеліс деңгейінің жылдам артуы, әлеуметтік оқшаулану, әлеуметтік ортаның тұрақсыздығы, ақпараттың үнемі шамадан тыс жүктелуі және травматикалық тәжірибелердің кең таралуы салдарынан туындаған қазіргі қоғамдағы ең өзекті және алаңдатарлық тенденциялардың бірі ретінде паника шабуылдары феномені қарастырылады. Паника шабуылдары – адамның өмір сүру сапасы мен кәсіби бейімделуін айтарлықтай нашарлататын, айқын физиологиялық (жылдам жүрек соғуы, тершеңдік, бас айналу, тұншығу сезімі) және когнитивтік (өлімнен қорқу, өзін-өзі басқаруды жоғалту, дереализация) белгілерімен жүретін қарқынды қорқыныш, үрей және паника эпизодтары. Бұл мақалада вегетативті жүйке жүйесінің дисфункциясы сияқты когнитивті және нейрофизиологиялық аспектілерді қоса алғанда, паникалық шабуылдарының негізгі себептері, пайда болу механизмдері және көріністері сипатталған. Ерте диагностикада, түзетуде, психологиялық білім беруде және ұқсас жағдайлары бар науқастарды қолдауда клиникалық психологтың рөліне ерекше назар аударылады. Психотерапевтік көмектің тиімді әдістері қарастырылады, оның ішінде қысқа мерзімді тәсілдер (когнитивті-мінез-құлық терапиясы, травматикалық тәжірибені десенсибилизациялау және өңдеу, қысқа мерзімді бағдарланған терапия) және ұзақ мерзімді әдістер (гештальттерапия, схемалық терапия, денеге бағытталған терапия). Сондай-ақ Зигмунд Фрейдтің репрессия, ішкі қақтығыстар және бейсаналық қорқыныш сияқты негізгі тұжырымдамаларына негізделген пеникалық күйлерінің табиғатына психоаналитикалық көзқарас қарастырылады. Негізгі себептерді жоюға және тұрақты және ұзақ мерзімді нәтижелерге қол жеткізуге, жалпы психоэмоционалды жағдайды жақсартуға және пациенттің өмір сүру сапасын жақсартуға бағытталған кешенді, кезеңді және жеке емдеу тәсілінің маңыздылығы атап өтіледі.
КАРИМОВА А.Т.
Медицина ғылымдарының кандидаты, доцент, Қ. Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті, Ақтөбе қ., Қазақстан
Е-mail: ai_9ka@mail.ru, https://orcid.org/0000-0002-6774-8561
ЖУКОВА Л.К.
«Клиникалық психология» мамандығының 1 курс студенті, Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті, Ақтөбе қ., Қазақстан
Е-mail: lianazhukova2019@gmail.com, https://orcid.org/0009-0001-4552-3361
- Попов Д.Д. Психологические причины панической атаки. // Всероссийское педагогическое издание. Учительский журнал. – 2021.
- Федоренко П., Качай И. 15 шагов к счастливой жизни без панических атак. Как перестать бояться паники и победить агорафобию. Глава 3. // Интеллектуальная издательская системе Ridero. – 2020.
- Серегин Д.А. Панические атаки - симптомы и лечение. – 2018.
- Усольцев А.В. Самопомощь при панических атаках. Стр.13 // Ростов-на-Дону. Издание версии 1.3 – 2019.
- Гасеми Д.А. Панические атаки: как психологу работать с запросом. – 2023.