Тілдегі салыстырмалы талдау көбінесе типологиялық жүйеде ортақ тілді немесе белгілі бір тілді сипаттау үшін қолданылады және тілдерді аудару немесе оқыту үшін қолданылады. Тілді оқыту қажеттілігінен салыстырмалы лингвистика пайда болды.Ол тілдерді оқытумен тығыз байланысты және тілдерді оқыту әдістерін жетілдірудің теориялық негізін қамтамасыз етеді. Халықаралық қатынастарды нығайту, жаһандық жаһандану процесін жеделдету, әртүрлі тілдік пәндер теориясын үздіксіз кеңейту және жетілдіру, сондай-ақ шет тілін оқыту және аударма сияқты қолданбалы пәндерді дамыту бүкіл тіл жүйесін қамтитын салыстырмалы лингвистиканың кеңеюіне ықпал етті.Атап айтқанда, көпұлтты және көп тілді құбылыстар мен халықаралық қатынастарды ұсынатын тілдерді оқыту және мәдениетаралық қарым-қатынас қажеттілігі салыстырмалы лингвистиканың қалыптасуы мен дамуына айтарлықтай әсер еткенін атап өткен жөн. Көптілділік адамдарда қарым-қатынасқа деген қажеттіліктің пайда болуына әкеледі, әр түрлі лингвисттер арасындағы коммуникативті қарым-қатынас тілдің қарама-қайшылығын қажет етеді, сондықтан тілдегі айырмашылық көптеген тілдер арасындағы қарым-қатынас қажеттілігіне байланысты (ауызекі сөйлеу). Бұл мақалада біз мүмкіндігінше қазақ және қытай тілдеріндегі гендерлік айырмашылықтарға қарама-қарсы(салыстырмалы) тәсіл арқылы аналогтармен айырмашылықтарды аштық.

РАЙХАН Б.

PhD, аға оқытушы, Абылай хан атындағы Қазақ халықаралық қатынастар және әлем тілдері университеті, Алматы қ., Қазақстан

E-mail: bagila058@mail.ru, https://orcid.org/0000-0003-3862-4903

1. Хасанұлы Б. Гендерлік лингвистика және Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы шығармашылығының гендерлік сыны // Сборник материалов международной научнопрактической конференции. Павлодар: ПГУ им. С.Торайгырова, 2005. 264-276 бб.
2. Шоқым Г.Т.,Тілдің гендерлік жіктелімінің ғылыми негіздері. Алматы, 2009. 277б.Филология ғылымдарының докторы ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған докторлық диссертация.
3. Геродот. История./пер.греческого и комментарии Г.А. Стратановского.-М.:Олма-Пресс Инвест.2004.
4. Асыл Ұ .Даналық энциклопедиясы .Алматы ; мектеп, 2009 .
5. Сөз сарасы .Тіл туралы қазақ афоризмдері . құрастырғандар : Е.Шаймерден , Е.Тілешов .Астана , 2009.
6. Шешендік сөздер (Құраст.алғы сөзі мен түсініктерін жазған- Б.Адамбаев-Алматы : Отау. 1992 .
7. 汉哈大词典 .Қытайша-қазақша үлкен сөздік Состовители: С.Найман, Ш.Құрманбайұлы, М. Малбақов, Р. Шойбеков и др. – 新疆人民出版社: 2006年.
8. 中国文化小百科全书(Китай мадениетинин энциклопедиясы)Состовители:韩勇成. 北京民族出版社,1995年.
9. “哈汉辞典” .Состовители: Н.Әбікенұлы, М.Оразбек, Г.Көбденова , Ж. Ошан и др. – Қайнар университеті: 2010年;
10. Қазақша – орысща сөздік . Казахско- русский словарьподред .Р.Г. Сыздыковой ,К.Ш.Хусаин .-Алматы Дайк –Пресс ,2002.
11. Қазақ сөздігі . Құраст .Н.Уәли , Құрманбайұлы Ш.,Малбақов М. Шайбеков Р.т.б.-Алматы : Дәуір, 2013.
12. Хасанулы Б. Ана тілі – ата мұра . Алматы: Жазушы , 1992.
13. Словарь в социологических термино всоставителей Э.Д .Сулейменова, Н.Ж. Шаймерденова, Ж.С. Смагулова, Д.Х. Аканова. Ответственный редактор Э.Д Сулейменова .Алматы .Қаза қуниверситеті , 2007 .
14. С.И.Ожегов, Н.Ю.Шведова. Толковый словарь русского языка - М.: Азбукавник , 1999.
15. Ән шашу . Составитель - Т .Бағдаулет. - Алматы ;Нұрлыжол , 2011.
16. Шешендік сөздер . Составитель Б. Адамбаев Алматы Отау 1992.
17. Бесғасыр жырлайды .Құрастыр. М . Мағауин ,М.Байділдаев . -Алматы : Жазушы , 1989 . Т .1 .с . 109.
18. С.И.Ожегов, Н.Ю.Шведова. Толковый словарь русского языка .- М.: Азбукавник , 1999.
19. Қазақша - орысша сөздік .Казахско-русский словарь под ред . Р.Г. Сыздыковой К.Ш.Хусаин .-Алматы Дайк –Пресс ,2002.
20. 孙汝建，汉语的性别歧视与性别差异，武汉：华中科技大学出版社，2010年版.
21. 应用汉语词典” .Состовители: 商务印书馆辞书研究中心编. – 北京: 商务印书馆,2000年.
22. Жүнісұлы А.Пәниден бақиға дейін.Әдетғұрып әліппесі. Алматы: Жазушы，2001. 296б.
23. Бесғасыр жырлайды .Құрастыр. М . Мағауин ,М.Байділдаев . -Алматы : Жазушы , 1989 . Т .1, с.219.
24. Қазақша - орысша сөздік .Казахско-русский словарь под ред . Р.Г. Сыздыковой К.Ш.Хусаин .-Алматы Дайк –Пресс,2001.с.333.
25. Қазақша - орысша сөздік . Казахско-русский словарь под ред . Р.Г. Сыздыковой К.Ш.Хусаин .-Алматы Дайк –Пресс ,2002.с366.
26. Слышкин Г.Г. гендерная концептосфера современного русского анекдота //Гендер как интрига познания (гендерные исследования в лингвистике и теории коммуникации).-М.:МГЛУ ,2002.