Соңғы 30 жыл ішінде тау-кен өндіруші елдерде ең үлкен дамуды кеннің өздігінен құлату қазу жүйелері алды. Ең ірі және табысты тау-кен компанияларының қызметін талдау өздігінен құлату қазу жүйелер бүгінгі таңда ең арзан және жоғары өнімді қазу жүйелері болып табылатындығын көрсетеді, бұл бүгінде ерекше өзекті болып табылады.
Мақалада тау-кен кәсіпорындарында қолданылатын қабаттық және қабатаралық өздігінен құлатуды қолдану тәжірибесі мен шарттары қарастырылған. Коффифонтейн кеніші – әлемдегі алғашқы алмаз өндіретін кеніш, онда кеннің қапталды дүмдік шығарылымы бар қабаттық өздігінен құлату жүйесі қолданылады. Коффифонтейн кенішінде осы жүйені пайдаланудың артықшылықтары: кезеңдік өндірістік мүмкіндіктер; кезеңдік күрделі шығындар; кенді шығарудың уақытша пункттері; даярлау-тілмелеу жұмыстарының аз көлемі; бұрғылау мен жарудың төмен шығындары. 1952 жылы «Ингулец» кенішінің «Орталық» шахтасында 260 м деңгейжиегінің қабатындағы жұмсақ кендерде қабатаралық өздігінен құлату жүйесі жасалды және алғаш рет сыналды.
Бекемдігі орташа кендердегі қабаттық өздігінен құлату сынақтары Дзержинский атындағы кеніштің «Коммунар-Победа» және К. Либнехт атындағы кеніштің «Новая» шахталарында жүргізілді. Кенді дүмінен шығарумен қабатаралық құлатуды қолдану, үздіксіз күрделі тау-кен-геологиялық жағдайында өндірудің жоғары техникалық-экономикалық көрсеткіштеріне қол жеткізуге мүмкіндік береді. Дүмінен шығару кенді шығару кен қазбалардың белсенді қимасын 1,5-2 есе ұлғайтуға, демек, кондициялық кесек көлемін ұлғайтуға және өндіруде ірі және өнімділігі жоғары машиналарды қолдануға мүмкіндік береді.