Бұл зерттеу шикі мұнайды өңдеу барысында мұнай-су эмульсияларын тиімді жою үшін қолданылатын демульгаторларды таңдау және бағалау мәселелерін қарастырады. Мұнай өндіру кезінде пайда болатын тұрақты эмульсиялар құбырлардың бітелуіне, жабдықтың коррозиясына және энергия шығынының артуына себеп болады. Бұл эмульсияларды тиімді бөлу үшін демульгаторлар қолданылады, бірақ олардың таңдалуы мұнай мен судың физика-химиялық қасиеттеріне, эмульсия түріне және температура, рН сияқты технологиялық параметрлерге байланысты. Зерттеу барысында отандық және шетелдік бірнеше демульгаторлар (Emulsol K2, Catapin, BioDem-50, EC2116A, т.б.) салыстырмалы түрде зерттелді. Эмульсияларды жою үшін фазааралық керілуді төмендететін және су мен майдың бөлінуіне ықпал ететін химиялық реагенттер-деэмульгаторлар кеңінен қолданылады. Мақалада турбидиметрия және фазааралық кернеуді өлшеу сияқты зертханалық әдістер сипатталған. Дегенмен, дұрыс эмульгаторды таңдау көптеген факторларға, соның ішінде эмульсия түріне, мұнай мен судың физика-химиялық сипаттамаларына және Технологиялық параметрлерге байланысты. Сонымен қатар, экологиялық қауіпсіздікке ерекше мән беріліп, биологиялық ыдырайтын демульгаторлардың тиімділігі зерттелді. Экологиялық талаптар тұрғысынан биологиялық ыдырайтын және қауіпті емес эмульгаторларды қолдану маңызды бола түсуде. Нәтижелер көрсеткендей, әрбір жағдайда тиімді демульгаторды таңдау үшін нақты жағдайға бейімделген кешенді әдіс қажет. Зерттеу мұнайды дайындау процестерінің тиімділігін арттырумен қатар, олардың экологиялық тұрақтылығын қамтамасыз етуге бағытталған.

ЖАМИДУЛЛА А.М.

Магистрант, Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті, Ақтөбе қ., Қазақстан.

Е-mail: zhamidulla@mail.ru,

ОРЫНБАСАР Р.О.

Химия ғылымдарының кандидаты, доцент, Қ. Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті, Ақтөбе қ., Қазақстан.

Е-mail: raihan_06_79@mail.ru, https://orcid.org/0000-0002-6198-3018

СҰЛТАМҰРАТОВА З.Б.

Химия ғылымдарының кандидаты, доцент, Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті, Ақтөбе қ., Қазақстан.

Е-mail: zadasb@mail.ru, https://orcid.org/0000-0003-3052-9338

1. Pereira L. M. C., & Cunha M. E. (2020). Demulsification of crude oil emulsions: A review. Separation and Purification Technology, 233, 115982.
2. Yang Y., Li Z., Li H., et al. (2019). Advances in demulsification techniques of petroleum emulsions: A review. Fuel, 242, 195–211.
3. Luo D., Liu S., Zhang J., et al. (2021). Smart demulsifiers for crude oil emulsions: Design, performance, and mechanisms. Journal of Molecular Liquids, 328, 115419.
4. Zhang H., et al. (2020). Environmentally friendly demulsifiers: Recent advances and future prospects. Journal of Cleaner Production, 275, 122916.
5. Shilova N. A., & Baranov, V. P. (2021). Biorazlagaemye deemul'gatory na osnove PAV prirodnogo proiskhozhdeniya. Himicheskaya promyshlennost' segodnya, №5, s. 24–29.
6. Altynov S. ZH., & Mukasheva A. B. (2022). Sovremennye metody razrusheniya vodoneftyanyh emul'sij na mestorozhdeniyah Kazahstana. Neftegazovoe delo Kazahstana, №2, s. 33–39.
7. Nursultanov G. M., Abajyldanov K. N. Dobycha i pererabotka nefti i gaza. - Almaty, region, 2000.
8. Shishmina L. V. Sbor i podgotovka produkcii neftyanyh i gazovyh skvazhin.Tomsk.: Izd. TPU, 2008

эмульсиялар, асфальтендер, шайырлар, парафиндер, су, мұнай, бөлу