Қазіргі заманғы қалалық көлік жүйесі жолдардың шамадан тыс жүктелуі және жолаушылар санының артуы сияқты бірқатар мәселелерге тап болуда. Бұл мәселелер жолаушылардың уақытының жоғалуына және кешігулерге алып келіп, қызмет көрсету сапасын төмендетеді. Бұған дейінгі зерттеулер қоғамдық көлікті жақсарту бойынша түрлі шешімдерді ұсынғанымен, олардың көпшілігі жол жүру уақыты мен пайдаланушылардың жайлылығын айтарлықтай жақсарта алмады. Бұл мақалада қалалық көлік жүйесін оңтайландырудың тиімді шешімі ретінде экспресс-автобусты енгізу мәселесі қарастырылады. Экспресс-автобус тек маңызды және танымал аялдамаларда тоқтайды, бұл  жол жүру уақытын едәуір қысқартуға мүмкіндік береді. Бұл кептелістерді азайтуға, күту уақытын қысқартуға және жалпы көлік жағдайын жақсартуға ықпал етеді [1].

Әлеуметтік сауалнама нәтижелері азаматтардың көпшілігі мұндай маршрутты енгізуді қолдайтынын, оны күнделікті сапалар үшін ыңғайлы және тиімді деп санайтынын көрсетті. Осылайша, экспресс-автобусты енгізу қалалық көлікті едәуір жақсартуға және тұрғындардың қозғалыс мүмкіндігін арттыруға мүмкіндік береді. Мұндай маршрутты іске асыру өмір сапасына және қалалық климатқа да оң әсер етеді.

САУХАНОВ Н.С.

Техникалық ғылымдар кандидаты, доцент, Қ. Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті, Ақтөбе қ., Қазақстан

Е-mail: nurgazy.saukhanov@mail.ru, https://orcid.org/0009-0004-7292-4752

ИМАГАМБЕТОВ М.Б.

Магистр, аға оқытушы, Қ. Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті, Ақтөбе қ., Қазақстан

Е-mail: imagambetov.m.b@mail.ru, https://orcid.org/0009-0008-7070-6523

ИШНИЯЗОВА Ж.К.

Студент, Қ. Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті, Ақтөбе қ., Қазақстан

Е-mail: itssaiiaa@mail.ru, https://orcid.org/0009-0006-3823-3565

МУРЗАЛИНА А.М.

Студент, Қ. Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті, Ақтөбе қ., Қазақстан

Е-mail: murzalinaakniet@gmail.com, https://orcid.org/0009-0007-5204-6026

ШҰҚАМАНОВА Ж.М.

Студент, Қ. Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті, Ақтөбе қ., Қазақстан

Е-mail: shokamanovazh@mail.ru, https://orcid.org/0009-0007-3169-6206

1. Бакишева Л.С. Оптимизация городских маршрутов общественного транспорта // Вестник транспортной логистики. – 2022. – №1. – С. 12-19.
2. Абайдуллаев А.Р. Современные проблемы организации пассажирских перевозок в городах Казахстана // Транспорт и коммуникации. – 2021. – №3. – С. 45-52.
3. Джангирова М.Т. Анализ пассажиропотока и разработка рекомендаций по улучшению транспортных услуг // Научные исследования в транспорте. – 2020. – №4. – С. 33-41.
4. Есимханова Р.К. Развитие общественного транспорта в Казахстане: проблемы и перспективы // Экономика и управление. – 2023. – №2. – С. 27-35.
5. Жумагалиева С.Б. Влияние маршрутизации на качество транспортных услуг // Социально-экономические исследования. – 2021. – №5. – С. 88-96.
6. Исмагулов Н.Ж. Городской транспорт и устойчивое развитие: вызовы и решения // Урбанистика и транспорт. – 2022. – №3. – С. 51-59.
7. Куанышев А.Т. Транспортная инфраструктура городов Казахстана: текущее состояние и перспективы // Вопросы урбанистики. – 2020. – №6. – С. 39-47.
8. Мусагалиева А.К. Повышение эффективности автобусных маршрутов на основе анализа пассажиропотока // Логистика и управление цепями поставок. – 2021. – №4. – С. 22-30.
9. Сапаргалиев Е.М. Автоматизированные системы управления городским транспортом: мировой опыт и перспективы внедрения в Казахстане // Инновации в транспорте. – 2023. – №1. – С. 10-18.
10. Утепова Г.Р. Влияние качества автобусных перевозок на удовлетворенность пассажиров // Экономика и транспорт. – 2022. – №7. – С. 64-71.

экспресс-автобус, маршрутты оңтайландыру, жол жүру уақыты, көлік инфрақұрылымы, қозғалыс мүмкіндігі, өмір сапасын жақсарту