АНИМАЛИСТІК ЛЕКСИКАСЫ БАР ФРАЗЕОЛОГИЯЛЫҚ БІРЛІКТЕР

Жарияланды 2025-06-30
ӘЛЕУМЕТТІК-ГУМАНИТАРЛЫҚ ҒЫЛЫМДАР Нөмір 80 № 2 (2025)
Том 80 №2 (2025)
Авторлар:
  • ЖЕТЕСОВА Ж.А.
  • ЕКИЧИ М.
PDF (English)

Бұл зерттеу ағылшын және қазақ тілдеріндегі анималистік лексикасы бар фразеологиялық бірліктердің бай алуан түрлілігін зерттеп, олардың тілдік және мәдени маңыздылығын көрсетеді. Анималистік лексикасы бар фразеологиялық бірліктер тілге енген ғасырлар бойғы бақылауларды көрсете отырып, адамның қасиеттері мен жануарлардың ерекшеліктері арасындағы көпір қызметін атқарады. Бұл өрнектер еңбекқорлықты (ара, құмырсқа), айлакерлікті (түлкі) немесе қатыгездік пен ашкөздікті (қасқыр) бейнелейді. Сонымен қатар, әртүрлі мәдениеттердің жануарлармен метафоралық ассоциациялар арқылы адамның мінез-құлқын қалай тұжырымдайтынын көрсетеді. Салыстырмалы лингвомәдени талдау толық эквиваленттілік, ішінара ұқсастық және мәдени айырмашылықтар сияқты тіларалық қатынастардың үш негізгі түрін анықтайды. Нәтижелер әртүрлі тілдердегі жануарлар метафораларының семантикалық нюанстарын анықтау арқылы фразеологиялық зерттеулерге ықпал етеді. Бұл зерттеудің теориялық құндылығы оның тіларалық және мәдениеттануға қосқан үлесінде, ал практикалық құндылығы аударма, мәдениетаралық коммуникация және тіл үйренудегі қосымшаларды қамтиды. Осы идиомалық тіркестерді түсіну тілдік құзыреттілікті арттырады және мәдени сананы тереңдетеді, тілдер арасындағы қарым-қатынасты дамытады.

ЖЕТЕСОВА Ж.А.

докторант, Қ. Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті, Ақтөбе қ., Қазақстан

E-mail: zhanar_almasovna@mail.ru, https://orcid.org/0000-0002-7594-1695

ЕКИЧИ М.

PhD, професссор, Эге Университеті, Измир, Түркия

E-mail: metin.ekici@ege.edu.tr, https://orcid.org/0000-0002-9400-8462

  1. Guketlova F. N. Zoomorfnyi kod kültury v iazykovoi kartine mira (na materiale kabardino-cherkesskogo, ruskogo i fransuzskogo iazykov). Avtoref. … d. filol. n. – Moskva, 2009. – 53 s.
  2. Lavrova O.V. Stranovedcheski komponent nazvani jivotnyh v aspekte mejkülturnoi komunikasii: dis. ... kand. ped. nauk. – Sankt-Peterburg, 2009. – 265 s.
  3. Raihştein A. D. Sopostavitelnyi analiz nemeskoi i ruskoi frazeologii. – Moskva: Vysşaia şkola, 1980. – 143 s.
  4. Voznesenskaia M. M. Mokraia kurisa vs. wet hen (o zoomorfnom kode kültury v ruskoi i angliskoi frazeologii) // İazyk, soznanie, komunikasia. – Moskva: Maks Pres. 2014. – S. 56–63.
  5. Qoñyrov T. Teñeuler tabiğaty. – Almaty: Arys, 2005. – 512 b.
  6. Free Dictionary's Idioms. https://idioms.thefreedictionary.com
фразеологиялық бірліктер, анималистік лексика, тіл және мәдениет, мәдениетаралық қарым-қатынас