Бұл зерттеу университеттердің ұйымдық мәдениетінің студенттер мен қызметкерлердің психологиялық әл-ауқатына әсерін қарастырады, бұл өз кезегінде оқу процесінің сапасына әсер етеді. Зерттеу сауалнама арқылы жүргізілді, онда университет процестерінің инклюзивтілігін қабылдау, ашықтығы, әкімшіліктен қолдау алу, сондай-ақ респонденттердің субъективті стресс деңгейлері мен эмоционалдық күйзелісі туралы сұрақтар қамтылды. Нәтижелер көрсеткендей, қатысушылардың басым бөлігі университет ортасын инклюзивті және достық орта ретінде бағалайды, бірақ сонымен бірге жоғары академиялық немесе кәсіби жүктемемен байланысты орташа деңгейдегі стрессті және жиі эмоционалдық күйзелісті көрсетеді. Зерттеудің маңызды қорытындысы – стресс деңгейі мен күйзеліс арасындағы орташа оң корреляция, бұл факторлардың арасындағы байланысты көрсетеді: стресстің жоғарылауы күйзелісті күшейтіп, жалпы қанағаттанушылықты төмендетеді. Сондай-ақ, академиялық немесе жұмысқа қанағаттанушылық пен күйзеліс арасында әлсіз теріс корреляция анықталды, бұл қанағаттанушылық стресстің теріс әсерін ішінара өтейтінін көрсетеді. Алдыңғы зерттеулермен салыстыру қолдаушы ұйымдық мәдениет стрессті төмендетуге және қанағаттанушылықты арттыруға көмектесетінін растайды. Алынған деректер негізінде университеттерге шешім қабылдаудағы ашықтықты арттыру, психологиялық ресурстарға қолжетімділікті кеңейту және инклюзивті бастамаларды дамыту бойынша ұсыныстар жасалды. Бұл қадамдар университеттерге барлық білім беру процесіне қатысушылардың психологиялық әл-ауқатын, өнімділігін және қатысуын ынталандыратын сау мәдени ортаны құруға мүмкіндік береді.

КИНЕТОВА Н.К.

Магистрант, Astana IT University, Астана қ., Қазақстан.

E-mail: nurajnini@gmail.com https://orcid.org/0009-0007-7417-4328

КОСПАКОВ А.М.

Социология ғылымдарының кандидаты, профессор, Astana IT University, Астана қ., Қазақстан.

E-mail: aituar.kospakov@astanait.edu.kz, https://orcid.org/0000-0002-2938-3792

1. Brewster L., Jones E., Priestley M., Wilbraham S.J., Spanner L., Hughes G. Look after the staff and they would look after the students’ cultures of wellbeing and mental health in the university setting // Journal of Further and Higher Education. – 2021. – V.46 (4). – P.548–560. DOI: https://doi.org/10.1080/0309877X.2021.1986473
2. Yiming L., Yan L., Jinsheng Z. Effects of organizational climate on employee job satisfaction and psychological well-being: the role of technological influence in Chinese higher education // BMC Psychology. – 2024. – V.12 (1). DOI: https://doi.org/10.1186/s40359-024-01992-3
3. Lei H., Cui Y., Zhou W. Relationships between student engagement and academic achievement: A meta-analysis // Social Behavior and Personality an International Journal. – 2018. – V.46 (3) – P.517–528. DOI: https://doi.org/10.2224/sbp.7054
4. Salimzadeh R., Saroyan A., Hall N.C. Examining the Factors Impacting Academics’ Psychological Well-Being: A Review of research // International Education Research. – 2017. – V.5 (1) – P.13–44. DOI: https://doi.org/10.12735/ier.v5n1p13
5. Gulliver A., Farrer L., Bennett K., Ali K., Hellsing A., Katruss N., Griffiths K.M. University staff experiences of students with mental health problems and their perceptions of staff training needs // Journal of Mental Health. – 2018. – V.27 (3) – P.247–256. DOI: https://doi.org/10.1080/09638237.2018.1466042
6. Bryson C. Engagement through partnership: students as partners in learning and teaching in higher education // The International Journal for Academic Development. – 2016. – V.21 (1) – P.84–86.
7. Ahmed N., Malik B. Impact of psychological empowerment on job performance of teachers: Mediating role of psychological well-being // Review of Economics and Development Studies. – 2019. – V.5 (3). DOI: https://doi.org/10.26710/reads.v5i3.693
8. Bryson C. Engagement through partnership: students as partners in learning and teaching in higher education // The International Journal for Academic Development. – 2016. – V.21 (1) – P.84–86. DOI: https://doi.org/10.1080/1360144X.2016.1124966
9. Leathwick S., Hyde S. Book review of Co-producing mental health strategies with students: A guide for the higher education sector // International Journal for Students as Partners. – 2019 – V.3 (2) – P.163–165. DOI: https://doi.org/10.15173/ijsap.v3i2.4020
10. De Velazco J.J.H.G., Ripoll R.R., Hernandez A.C.C. Relevance and social responsibility of sustainable university organizations: analysis from the perspective of endogenous capacities // Journal of Entrepreneurship and Sustainability Issues. – 2020. – V.7 (4) – P.2967–2977. DOI: https://doi.org/10.9770/jesi.2020.7.4(26)

ұйымдық мәдениет, психологиялық әл-ауқат, стресс, эмоционалдық күйзеліс, қолдау, қанағаттанушылық, инклюзивтілік, өнімділік