Бұл мақалада отандық маргнаец кендерінен орта көміртекті ферромарганец ірі-зертханалық жағдайда балқыту бойынша нәтижелері келтірілген. Тазартылған ферромарганецтің соңғы оң жылда өндірілген өндіріс көлемі мен сұранысы келтірілді. 2020 жылдан бастап тазартылған ферромарганецті өндіру шамамен 1,2 миллион тоннаға дейн қысқарды, бұл 2019 жылмен салыстырғанда 18%-ға қысқарды. Ол 2019 жылы Қытайда басталған коронавирус ауруы (COVID - 19) және бүкіл әлемдік пандемия және 2021 жылы басталған геосаяси қақтығыстар (Ресей - Украина) мәселердің туындауы әсерінен болды. Қазақстанда марганец кендерінің қоры оразан зор. Марганец кендері темірлі - марганец және корбонатты күйде кездеседі. Марганец кендерінің рентгендік – фазалық талдауы нәтижесінде марганец гидрототығы, пиролюзит және темір тотығы күйінде кездесті. Трансформатор қуаттылығы 0,1 МВА элекрдоғалы пешінде орта көміртекті ферромарганец балқытылды. Балқытылған орта көміртекті ферромарганецтің химиялық құрамы келесідей, % : Mn – 80 – 85; Si – 0,05 – 0,25; Fe – 1,8 –3,0; Р – 0,05 – 0,09; C – 1,5 – 2,0; MnO – 20-25; SiO2 – 13,94-14,5; CaO – 23,35 – 24,85; MgO – 12,5-14,0. Осылайша, марганец ферроқорытпаларының кең спектрін өндірудің оңтайлы технологиялық схемасы жасалды.
ӘБДІРАШИТ А.М.
магистр, Қарағанды индустриялық университеті, Теміртау қ., Қазақстан
Е-mail: asik_942017@mail.ru, https://orcid.org/0000-0003-0718-3041
НУРУМГАЛИЕВ А.Х.
техника ғылымдарының докторы, профессор, Қарағанды индустриялық университеті, Теміртау қ., Қазақстан
Е-mail: as_nurum@mail.ru, https://orcid.org/0000-0002-8782-9975
МАХАМБЕТОВ Е.Н.
PhD, зертхана меңгерушісі, Ж.Әбішев атындағы Химия-металлургия институты, Қарағанда қ., Қазақстан
Е-mail: m.ye.n@mail.ru, https://orcid.org/0000-0001-8613-9932
ЮСЕЛ О.
PhD, профессор, Ыстамбұл техникалық университеті, Ыстамбұл қ., Түркия
Е-mail: yucel@itu.edu.tr, https://orcid.org/0000-0002-3879-0410
- Olsen S.E., Tangstad M. Silicomanganese production - process understanding. INFACON X: Transformation through Technology, Cape Town, South Africa, 1-4 February 2004.
- Mukono T., Wallin M., Tangstad M. Phase Distribution During Slag Formation in Mn Ferroalloy Production. Metallurgical and Materials Transactions B: Process Metallurgy and Materials Processing Science, 2022, vol. 53, no. 2, pp. 1122-1135. DOI: https://doi.org/10.1007/s11663-022-02441-5
- Ma Y., Moosavi-Khoonsari E., Kero I.T., Tranell G.M. Element Distribution in the Silicomanganese Production Process. Metallurgical and Materials Transactions B: Process Metallurgy and Materials Processing Science, 2018, vol. 49B, pp. 2444-2457. DOI: https://doi.org/10.1007/s11663-018-1358-9
- Makhambetov Ye., Abdirashit A., Myngzhassar Ye., Baisanov A., Zhakan A. Thermodynamic and Experimental Simulation of the Smelting Process of Medium Carbon Ferromanganese with the Use of Zhezdinsky Manganese Ores. 2023, no. 3, pp. 141-153. https://doi.org/10.48081/HHSN1365.
- Makhambetov Ye.N., Abdirashit A.M., Myngzhassar Ye.A., Burumbayev A.G., Zhakan A.M., Yucel O. Research on the Possibility of Obtaining Medium-Carbon Ferromanganese from the Djezdinskoe Deposit. Complex Use of Mineral Resources, 2024, vol. 331, no. 4, pp. 101-108. https://doi.org/10.31643/2024/6445.43. DOI: https://doi.org/10.31643/2024/6445.43
- Abdirashit A., Makhambetov Y., Yerzhanov A., Sarkulova Z., Aitkenov N., Aitbayev N. Large-Scale Laboratory Tests for Smelting Medium-Carbon Ferromanganese Using JEZDA Manganese Ore and SiMn17 Silicomanganese Fines. Metalurgija, 2023, vol. 62, pp. 139-141. DOI: https://doi.org/10.48081/HHSN1365
- Äbdıraşit A.M., Mahambetov E.N., Myñjasar E.A., Nurumgaliev A.H./ Qaita öñdeletın silikomarganestı qoldana otyryp, orta kömırtektı feromarganestı balqytu ürdısın eksperimenttık modeldeu // Qarağandy industrialdy universitetınıñ 60 jyldyğyna arnalğan «İnnovasialyq tehnologialar jäne injiniriñ» atty XII halyqaralyq ğylymi-täjıribelık konferensiasynyñ materialdar jinağy (19-20 qazan), Temırtau q., 2023, 115-117 b.
- Äbdıraşit A.M., Nurumgaliev A.H., Mahambetov E.N., İusel O. / Är türlı totyqsyzdandyrğyştardy qoldana otyryp, orta kömırtektı feromarganes tehnologiasyn äzırleu// Qarağandy industrialyq universitetınıñ «Jastar, ğylym jäne tehnologialar: jetıldıru jäne yqpaldasu joldary» LIV Respublikalyq ğylymi-praktikalyq konferensianyñ materialdar jinağy, Temırtau q., 2024, 62-64 b.
- Äbdıraşit A.M., Nurumgaliev A.H., Mahambetov E.N., İusel O./ Orta kömırtektı feromarganes tehnologiasyn zertteu jäne äzırleu// Qazaqstan Respublikasynyñ Ūlttyq Ğylym Akademiasynyñ (Qazaq SSR Ğylym Akademiasy) negızın saluşy, tūnğyş prezidentı Q. Satpaevtyñ 125 jyldyğyna arnalğan «öndırıstegı jäne tehnikalyq mamandardy daiyndaudağy innovasialar» halyqaralyq ğylymi-praktikalyq onlain-konferensia materialdary (23 säuır), Aqtöbe q., 2024, 28-29.