Бұл мақалада отандық маргнаец кендерінен орта көміртекті ферромарганец ірі-зертханалық жағдайда балқыту бойынша нәтижелері келтірілген. Тазартылған ферромарганецтің соңғы оң жылда өндірілген өндіріс көлемі мен сұранысы келтірілді. 2020 жылдан бастап тазартылған ферромарганецті өндіру шамамен 1,2 миллион тоннаға дейн қысқарды, бұл 2019 жылмен салыстырғанда 18%-ға қысқарды. Ол 2019 жылы Қытайда басталған коронавирус ауруы (COVID - 19) және бүкіл әлемдік пандемия және 2021 жылы басталған геосаяси қақтығыстар (Ресей - Украина) мәселердің туындауы әсерінен болды. Қазақстанда марганец кендерінің қоры оразан зор. Марганец кендері темірлі - марганец және корбонатты күйде кездеседі. Марганец кендерінің рентгендік – фазалық талдауы нәтижесінде марганец гидрототығы, пиролюзит және темір тотығы күйінде кездесті. Трансформатор қуаттылығы 0,1 МВА элекрдоғалы пешінде орта көміртекті ферромарганец балқытылды. Балқытылған орта көміртекті ферромарганецтің химиялық құрамы келесідей, % : Mn – 80 – 85; Si – 0,05 – 0,25; Fe – 1,8 –3,0; Р – 0,05 – 0,09; C – 1,5 – 2,0; MnO – 20-25; SiO₂ – 13,94-14,5; CaO – 23,35 – 24,85; MgO – 12,5-14,0. Осылайша, марганец ферроқорытпаларының кең спектрін өндірудің оңтайлы технологиялық схемасы жасалды.

ӘБДІРАШИТ А.М.

магистр, Қарағанды индустриялық университеті, Теміртау қ., Қазақстан

Е-mail: asik_942017@mail.ru, https://orcid.org/0000-0003-0718-3041

НУРУМГАЛИЕВ А.Х.

техника ғылымдарының докторы, профессор, Қарағанды индустриялық университеті, Теміртау қ., Қазақстан

Е-mail: as_nurum@mail.ru, https://orcid.org/0000-0002-8782-9975

МАХАМБЕТОВ Е.Н.

PhD, зертхана меңгерушісі, Ж.Әбішев атындағы Химия-металлургия институты, Қарағанда қ., Қазақстан

Е-mail: m.ye.n@mail.ru, https://orcid.org/0000-0001-8613-9932

ЮСЕЛ О.

PhD, профессор, Ыстамбұл техникалық университеті, Ыстамбұл қ., Түркия

Е-mail: yucel@itu.edu.tr, https://orcid.org/0000-0002-3879-0410

1. Olsen S.E., Tangstad M. Silicomanganese production - process understanding. INFACON X: Transformation through Technology, Cape Town, South Africa, 1-4 February 2004.
2. Mukono T., Wallin M., Tangstad M. Phase Distribution During Slag Formation in Mn Ferroalloy Production. Metallurgical and Materials Transactions B: Process Metallurgy and Materials Processing Science, 2022, vol. 53, no. 2, pp. 1122-1135. DOI: https://doi.org/10.1007/s11663-022-02441-5
3. Ma Y., Moosavi-Khoonsari E., Kero I.T., Tranell G.M. Element Distribution in the Silicomanganese Production Process. Metallurgical and Materials Transactions B: Process Metallurgy and Materials Processing Science, 2018, vol. 49B, pp. 2444-2457. DOI: https://doi.org/10.1007/s11663-018-1358-9
4. USGS, Mineral Commodity Summaries 2023, Reston: United States GeologicalSurvey, 2023 [Электрондық ресурс] https://pubs.usgs.gov/periodicals/mcs2023/mcs2023.pdf Өтініш күні 25.02.2023.
5. Makhambetov Ye., Abdirashit A., Myngzhassar Ye., Baisanov A., Zhakan A. Thermodynamic and Experimental Simulation of the Smelting Process of Medium Carbon Ferromanganese with the Use of Zhezdinsky Manganese Ores. 2023, no. 3, pp. 141-153. https://doi.org/10.48081/HHSN1365.
6. Makhambetov Ye.N., Abdirashit A.M., Myngzhassar Ye.A., Burumbayev A.G., Zhakan A.M., Yucel O. Research on the Possibility of Obtaining Medium-Carbon Ferromanganese from the Djezdinskoe Deposit. Complex Use of Mineral Resources, 2024, vol. 331, no. 4, pp. 101-108. https://doi.org/10.31643/2024/6445.43. DOI: https://doi.org/10.31643/2024/6445.43
7. Abdirashit A., Makhambetov Y., Yerzhanov A., Sarkulova Z., Aitkenov N., Aitbayev N. Large-Scale Laboratory Tests for Smelting Medium-Carbon Ferromanganese Using JEZDA Manganese Ore and SiMn17 Silicomanganese Fines. Metalurgija, 2023, vol. 62, pp. 139-141. DOI: https://doi.org/10.48081/HHSN1365
8. Әбдірашит А.М., Махамбетов Е.Н., Мыңжасар Е.А., Нурумгалиев А.Х./ Қайта өңделетін силикомарганецті қолдана отырып, орта көміртекті ферромарганецті балқыту үрдісін эксперименттік модельдеу // Қарағанды индустриалды университетінің 60 жылдығына арналған «Инновациялық технологиялар және инжиниринг» атты XII халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясының материалдар жинағы (19-20 қазан), Теміртау қ., 2023, 115-117 б.
9. Әбдірашит А.М., Нурумгалиев А.Х., Махамбетов Е.Н., Юсел О. / Әр түрлі тотықсыздандырғыштарды қолдана отырып, орта көміртекті ферромарганец технологиясын әзірлеу// Қарағанды индустриялық университетінің «Жастар, ғылым және технологиялар: жетілдіру және ықпалдасу жолдары» LIV Республикалық ғылыми-практикалық конференцияның материалдар жинағы, Теміртау қ., 2024, 62-64 б.
10. Әбдірашит А.М., Нурумгалиев А.Х., Махамбетов Е.Н., Юсел О./ Орта көміртекті ферромарганец технологиясын зерттеу және әзірлеу// Қазақстан Республикасының Ұлттық Ғылым Академиясының (Қазақ ССР Ғылым Академиясы) негізін салушы, тұнғыш президенті Қ. Сатпаевтың 125 жылдығына арналған «өндірістегі және техникалық мамандарды дайындаудағы инновациялар» халықаралық ғылыми-практикалық онлайн-конференция материалдары (23 сәуір), Ақтөбе қ., 2024, 28-29. DOI: https://doi.org/10.70239/arsu.2024.t77.n3.18

орта көміртекті ферромарганец, электрдоғалы пеш, марганец, металл, қож