Заманның күннен күнге өзгеріп, жаңаруы адам баласының ойлау жүйесіне, психикасы мен әрекетіне үлкен әсер етуде.Осының салдарынан білім беру жүйесінде білім алушымен жүргізілетін жұмыстарға, оған білім берудегі әр түрлі әдіс-тәсілдерге, алған білімін оқушы әрі қарай қолдана алуына ден қоятын өзгерістер мен жаңартулар енгізілді. Соның бірі оқушыға білім берумен қатар, функционалдық сауаттылығын дамытуға жұмыстану.
Мақалада химия пәнінде оқушының функционалдық сауаттылығын арттыруға арналған әдістер көрсетілген. Сабақтың әр бөлігінде жүргізілетін әдіс түрлері, оқушының жаңа ақпаратқа ізденуі, мәтінмен жұмыс жасау үлгісі көрсетілген. Зертханалық жұмысты жаңа сабақ тақырыбын табу кезінде қолдану тәсілі туралы ақпарат көрсетілген. Химиядан функционалдық сауаттылықты арттыру негізінде бірнеше тапсырмалар мен есеп түрлеріне мысал келтірілген.
Мультимедиялық құралдарды қолдана отырып, тапсырмаларды жеңілдетуге болатыны байқалады. Осы әдіс-тәсілдердің жүзеге асқанын білу мақсатында 4 сыныпқа арнайы зерттеу жүргізілді. Эксперимент ретінде алынған 2 сыныптың сабақ беру форматына өзгерістер енгізіп, баланың дамуына, білім алуына бағдар жасалды. Пәнаралық білімнің артқанын байқау мақсатында статистика жүргізіліп, алдыңғы тоқсанмен салыстырылды. Оқушыларға психологиялық ахуалына әсер ете алғанын білу үшін арнайы сауалнама алынып,
нәтижесі талданды. 

Б.С. ИМАНГАЛИЕВА

Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті, педагогика ғылымдарының кандитаты, қауымдастырылған профессор

nur_b_70@mail.ru  https://orcid.org/0000-0002-3121-3135

Т.Е. АСҚАР

Магистрант, Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті

askartolganay01@mail.ru  https://orcid.org/0009-0005-6318-6644

С.Н. ЕРМУХАНБЕТОВА

Магистрант, Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті

125aktobe@gmail.com  https://orcid.org/0000-0002-9670-8710

1. Торсықбаева Б.Б. Оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамыту және даму деңгейін критериалды бағалау жүйесі арқылы өлшеуіш-тапсырмалар жинағы [Текст]: педагог кадрларға арналған дидактикалық оқыту құралдары / Торсықбаева Б.Б. - Астана: НЦПК Өрлеу, 2004. -250 б.
2. Байғұлова, А. Д. Қазақстандық оқушылардың оқу сауаттылығын қалыптастыру (PISA және PIRLS зерттеулері мысалында)/Байғұлова А.Д.//12 жылдық білім беру=12-летнее образование.-2015.- № 3.-Б.21-26.
3. Egorov V.V.,2021 - General chemistry: St. Petersburg: Lan, 2021.-192s.
4. Goncharov E.G., and others.,2017 - A short course in theoretical inorganic chemistry. St. Petersburg; 2017.-464p.
5. Суртаева Н.Н. Педагогические технологии: учебное пособие для бакалавриата и магистратуры / Н. Н. Суртаева. – М.: Издательство Юрайт, 2019. – 250 с.
6. Ахметов, М. А. Стратегии успешного изучения химии в школе / М. А. Ахметов. – М. : Дрофа, 2014. – 95 с.
7. Akhmetov N.S.,2021 - General and inorganic chemistry. - M.: Krasnodar, 2021.-744p.
8. Оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастырудың тиімді әдістері: әдістемелік құрал/Н.А.Даулетова – Атырау: «Өрлеу БАҰО» АҚ филилалы Атырау облысы бойынша педагогикалық қызметкерлердің біліктілігін арттыру институты, 2019.-80 б.
9. Project-Based Learning In The Secondary Chemistry Classroom By Elizabeth L. Crane 2015.
10. Problem Based Practical Activities. Alcohol detective Developed by Dr Catherine Smith, RSC School Teacher Fellow at the University of Leicester 2012.
11. Мектеп оқушыларының функционалдық сауаттылығын қалыптастыру әдістемесі. Әдістемелік құрал. Астана: Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы, 2013. – 41 б.
12. Glinka N.L. General chemistry: manual for graduate students. [Text]: Volume 3/N.L.Glinka,-27 edition. Almaty:TechSmith,2018.-248p.
13. Нұрахметов Н.Н. Нәтижелі білім беру үшін функционалдық сауаттылықтар жүйесін қалыптастыру мәселесі. Өскемен, 2018 ж.
14. Куксо Е.Н. Десять эффективных способов улучшения качества преподавания в школе. — М.: Национальный книжный центр, ИФ «Сентябрь», 2016.-192с.-(Библиотека журнала «Директор школы».) ISBN 978-5-88753-171-7 ISBN 978-5-4441-0219-0
15. Мұғалімге арналған нұсқаулық. «Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ Педагогикалық шеберлік орталығы, 2019 ж.
16. Култуманова А.Ж. Международное исследование РISA: функциональная грамотность школьников //«Оқу әдебиеттерін әзірлеу, сараптама, aпробация, мониторинг жүргізу және басын шығару жүйесін ғылыми-әдістемелік қамтамасыз етуді жаңғырту» aтты Халықаралық ғылыми-практикалық конференцияның материалдары. – Aстана, 2013.
17. Имангалиева Б.С., Сыдықова Г.Д.Факультативті курс – функционалды сауаттылық негізі. Абай атындағы ҚазҰПУ-ң Хабаршысы «Педагогика ғылымдары» сериясы, №1(77), 2023ж.;207-б., https://bulletinpedagogy.kaznpu.kz/index.php/ped/article/view/1832/736. DOI: https://doi.org/10.51889/1728-5496.2023.1.76.022
18. Таубаева Ш.Т., Мақсұтова И.О. Дидактикадағы инновация: Оқу құралы/ Ш.Т. Таубаева, И.О. Мақсұтова–Алматы,2020–368 б.

Функционалдық сауаттылық, әдіс-тәсілдер, химиялық эксперимент, дидактикалық тапсырмалар.