ӨЗДІГІНЕН ЫДЫРАҒЫШ ҚОЖДАРДЫ НЕГІЗДІЛІГІН ТӨМЕНДЕТУ АРҚЫЛЫ ТҰРАҚТАНДЫРУ

Жарияланды 2024-07-04
МЕТАЛЛУРГИЯЛЫҚ ПРОЦЕСТЕР МЕН ТЕХНОЛОГИЯЛАР Нөмір 63 № 1 (2021)
№1 (2021)
Авторлар:
  • О.Р. САРИЕВ
  • А. КАЛИОЛЛАЕВА
  • Б.С. КЕЛАМАНОВ
  • А.М. ӘБДІРАШИТ
PDF

Көптеген зерттеулерден белгілі болғандай, қождың ыдырауының ең басты себебі оның жоғары негізділігі болып табылады, ал ол қождың кристалдану барысында, бірінші фаза ретінде полиморфизмге ие ларнит (2СаО·SiO2) түзілуін қамтамасыз етеді.
Металлургиялық зауыттардың аумағында техногендік қалдықтардың жиналуы қоршаған ортаға ғана емес, сонымен қатар өндірістің де экономикалық көрсеткіштеріне теріс әсер етуде. Шаңның түзілуі, жер қыртысы мен ағынды судың ауыр металдармен ластануы, үлкен аумақтың алуы, кәсіпорындардың экологиялық айыппұлдары мен олардың көлемінің жыл сайын артуы – бұлар өндіріс қалдықтарын орналастыру мен сақтаудың тек кейбір ғана теріс аспектілері.
Мақалада хромды бір уақытта шөміште балқыту кезінде қожды тұрақтандырудың негізгі мүмкіндігін көрсететін тәжірибелер қарастырылған. Пештегі кен массасына тең кен массасын шөміште электр энергиясын шығындамай-ақ тотықсыздандыруға болатынын тәжірибелер анық көрсетеді. Бұл тәжірибелер барысында қож негізділігі 1,3-1,4 шамаларында болған. Қож тұрақтандырылған құрылымды болып, қож ұнтағының пайда болуымен ыдырамады. Басқаша айтқанда, қосымша қуаттылықтар мен елеулі шығындарсыз қымбат төменкөміртекті феррохром өндірісі екі есеге дейін артуы мүмкін. Осы мүмкіндікті көрсету үшін негізділіктің өзгеруіне байланысты қождың тепе-теңдік фазалық құрамын анықтау бойынша теориялық есептеулердің нәтижесі келтірілген.

  1. Габдулин Т.Г. Физико-химические свойства марганцевых шлаков / Т.Г. Габдулин, Т.Г. Такенов, С.О. Байсанов, Е.А. Букетов – Алма-Ата: Наука, 1984. – 232 б.
  2. Захаров А.М. Диаграммы состояния четверных систем / А.М. Захаров – Москва: Металлургия, 1978. – 295 б.
  3. Prince A.T. Phase Eguilibrium Relabionships in a Portion of the System MgO–Al2O3–CaO / A.T. Prince // Jour. Amer. Ceram. Soc. – 1951. – Vol. 34. – Р. 44-51.
  4. Heath D.L. Mathematical Treatment of Multicomponent Systems / D.L. Heath // Jour. Amer. Ceram. Soc. – 1957. – Vol. 40. – Р. 50-53.
  5. Байсанов С.О. Математическое моделирование диаграммы фазового состава CaO– MgO–Al2O3–SiO2 / С.О. Байсанов, Н.З. Нургали, М.С. Алмагамбетов // Промышленность Казахстана. – 2008. – №4 (49). – Б. 75-77.
  6. Абдулабеков Е.Э. Особенности кристаллизации магнезиохромита, шпинели и форстерита в квазибинарных и квазитройных системах / Е.Э. Абдулабеков, С.О. Байсанов, М.С. Алмагамбетов // Тез. докл. межд. научн.-практ. конф. «Жидкость на границе раздела фазтеория и практика». – 2006. – Б. 592-599.
  7. Байсанов С.О. Закономерности фазового равновесия твердое – жидкость в бинарных неизоморфных системах / С.О. Байсанов, А.X. Нурумгалиев, Д.Н. Абишев // ДАН СССР. – 1986. – Т.289, №6. – Б. 1399-1403.
  8. Толоконникова В.В. Обобщенные уравнения линии солидуса и ликвидуса в двойных системах на основе железа / В.В. Толоконникова, С.О. Байсанов, И.С. Куликов // Металлы. – 1989. – №2. – Б. 34-37.
  9. Алмагамбетов М.С. Фазовое состояние шлаков рафинированного феррохрома / М.С. Алмагамбетов, С.О. Байсанов, Н.З. Нургали // Респ. науч. журн. «Технология производства металов и вторичных материалов»: КГИУ. – 2006. – №2 (10). – Б. 23-29.
  10. Алмагамбетов М.С. Термодинамическое описание изоморфной системы Cr-Fe / М.С. Алмагамбетов, С.О. Байсанов, Д.Д. Избембетов, Н.З. Нургали // Межд. науч.-практ. конф. «Повышение качества образования и научных исследований». – 2007. – Б. 271-275.
  11. Алмагамбетов М.С. Фазовое состояние процесса плавки рафинированных сортов феррохрома / М.С. Алмагамбетов, С.О. Байсанов, Е.Э. Абдулабеков и др. // Межд. науч.-практ. конф. посв. 80-летию Е.А. Букетова «Академик Е.А. Букетов – ученый, педагог, мыслитель». – 2005. – Т 3. – Б. 314-321.
  12. Григорян В.А Физико-химические расчеты электросталеплавильных процессов. Уч. пособ. для ВУЗов. / В.А. Григорян, А.Я. Стомахин, А.Г. Пономаренко и др. – Москва: Металлургия, 1989. – 288 с.
  13. Алмагамбетов М.С. Расчет термодинамических характеристик сплавов системы CrFe на базе её диаграммы состояния / М.С. Алмагамбетов, С.О. Байсанов, Н.З. Нургали и др. // Тез. докл. межд. научн.-практ. конф. «Жидкость на границе раздела фаз - теория и практика». – 2006. – Б. 605-607.
  14. Алмагамбетов М.С. Неметаллические включения в жидких хромсодержащих расплавах / М.С. Алмагамбетов, С.О. Байсанов, Н.З. Нургали и др. // Тез. докл. межд. научн.- практ. конф. «Жидкость на границе раздела фаз- теория и практика». – 2006. – Б. 600-604.
  15. Униговский Я.Б. Исследование вязкости шлаков рафинированного феррохрома, полученного с использованием магнезиальных хромовых руд. Совершенствование технологии ферросплавов / Я.Б. Униговский, В.А. Павлов, В.Т. Луценко и др. – Москва: Металлургия, 1981. – 92 с.
  16. Жило Н.Л. Улучшение жидкотекучести шлаков рафинированного феррохрома. Сб. Снижение потерь при производстве ферросплавов / Н.Л. Жило. – Москва: Металлургия, 1982. – 96 с.
феррохром, қож, негізділік, флюс, тотықсыздану, фаза, ыдырау