ХРОМ ТОТЫҒЫНЫҢ КӨМІРТЕГІМЕН ТОТЫҚСЫЗДАНУЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АНАЛИЗІ

Жарияланды 2024-07-04
МЕТАЛЛУРГИЯЛЫҚ ПРОЦЕСТЕР МЕН ТЕХНОЛОГИЯЛАР Нөмір 63 № 1 (2021)
№1 (2021)
Авторлар:
  • О.Р. САРИЕВ
  • Ж.М. ЖҰМАБАЕВА
  • Б.С. КЕЛАМАНОВ
  • А.М. ӘБДІРАШИТ
PDF

Хром негізінен болатты легірлеу үшін және феррохром өндірісінде кеңінен қолданылатын элемент болып табылады. Мақалада хромның физика-химиялық қаситеттеріне, сонын ішінде кристалдық торына тоқталдық. Хром табиғатта таза күйінде кездеспейтіндітен оны тотықсыздандыру қажет. Жалпы мақаланың негізгі мақсаттарының бірі хромның тотықсыздану үрдісін зерттеу және талдау болып табылады. Тотықсыздану үрдісі өту фазасына байланысты бірнеше түрге бөлінеді. Бұл мақалада қатты фазалы тотықсыздануға талдау жасалынған. Себебі, металдарды құрамында көмірі бар тотықсыздандырғыштармен (кокс, жартылай кокс, антрацит) тотықсыздандыру ферроқорытпа өндірісінде үлкен басымдылыққа ие. Хромнның қатты фазалы тотықсыздануының өту механизмі әлі соңына дейін толық зерттелмеген үрдіс болып табылады. Көптеген болат және ферроқорытпа өндісірнде хромның құрамында көміртегінің мөлшірінің аз болуы маңызды.
Мақалада хром тотығының қатты фазалы тотықсыздануы, сондай- ақ атмосфералық қысым кезінде хром тотығының көміртегімен қатты фазалық тотықсыздануының термодинамикасы қарастырылады. Сонымен қатар Гельд В.П. және Есин О.А. ғалымдарының монографияларына сүйене отырып жасалынған. Хром тотығының көміртекпен тотықсыздануының термодинамикалық жағдайларын қарастыру вакуумда төмен көміртекті хромды осы әдіспен алуға болатындығын көрсетеді. Алынған деректер теоретикалық құндылыққа ие және зертханалық зерттеулер үшін пайдаланылады. 

  1. Поволоцкий Д.Я. Электрометаллургия стали и ферросплавов; Книга для вузов. 3-е издание, переработ. и доп. / Д.Я. Поволоцкий, Н.В. Мальков, В.Е. Рощин – М.: Металлургия, 1995. − 592 с.
  2. Химический энциклопедический словарь / Под. ред. И.Л.Клунянца. – М.: Советская энциклопедия, 1983. − 792 c.
  3. Морозов А.Н. Изменение состава и структуры хромистых руд в процессе их нагревания и восстановления / А.Н. Морозов, С.С. Лисняк, А.М. Беликов // Сталь. − 1963. − № 2. − C. 137-139.
  4. Середа Б.П. Обробка металів тиском. Навчальний посібник / Б.П. Середа. – Запоріжжя: Видавництво Запорізької державної академії, 2009. – 343 с.
  5. Карнаухов В.Н. Технология низкоуглеродистого феррохрома / В.Н. Карнаухов, Ю.И. Воронов, В.П. Зайко, В.И. Жучков. − Екатеринбург: УрО РАН, 2001. − 482 c.
  6. Гельд В.П. Процессы высокотемпературного восстановления / В.П. Гельд, О.А. Есин. – M.: Металлургия, 1957. – 646 c.
  7. Елютин В.П. Производство ферросплавов / В.П. Елютин, Ю.А. Павлов, Б.Е. Левин, Е.М. Алексеев. – М.: Металлургиздат, 1957. – 436 c.
  8. Елютин В.П. Ферросплавы / В.П. Елютин, Ю.А. Павлов, Б.Е. Левин. – М.: Металлургиздат, 1951. – 496 c.
  9. Карсанов Г.В. Вопросы вакуумной металлургии хрома / Г.В. Карсанов, Г.И. Локтионов, М.В. Мальцев // Исследование по жаропрочным сплавам. Изд. АН СССР. − 1962. − Т. 8, №1. – С. 249.
  10. Васютинский Б.М. К вопросу о структуре хрома при температурах 700 − 1700 °С / Б.М. Васютинский, Г.Н. Картмазов, В.А. Финкель // Физика металлов и металловедения. −1961. − Т. 12, №5. – С. 771 − 773.
хром, легірлеу, жүйе, фаза, тотықсыздану, қатты фазалы тотықсыздану