ҚОРҚЫТУ ҚАЗАҚСТАНДЫҚ ҚОҒАМНЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК ОРТАСЫНЫҢ ФЕНОМЕНІ РЕТІНДЕ

Жарияланды 2024-06-28 - 2024-06-28 жаңартылды
ПЕДАГОГИКА Нөмір 76 № 2 (2024)
№2 (2024)
Авторлар:
  • КАРИМОВА А.Т.
  • ЖОЛМУРЗАЕВА А.А.
PDF (English)

Ғылыми мақала қазіргі қазақ қоғамындағы тұрмыстық (отбасылық) зорлық-зомбылықтың
өзекті мәселесін зерттеуге арналған. Бұл мақалада отбасындағы зорлық-зомбылықтың себептері, түрлері, статистикасы, зардаптары және отбасындағы зорлық-зомбылықтың алдын алу жолдары қарастырылады. Зорлық-зомбылықтың бірнеше түрі бар: физикалық абьюз, психологиялық абьюз, жыныстық абьюз және экономикалық абьюз. Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың салдары: дене жарақаты, суицид, психикалық бұзылулар, ұйқының бұзылуы, депрессия, алаңдаушылық, өзін-өзі төмен бағалау, алкоголь немесе есірткі тұтыну және т.б. т.б. Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың құрбандары көп жағдайда әйелдер, балалар, қарттар мен мүгедектер, т.б. азаматтардың ең қорғансыз санаттары. Айта кету керек, тұрмыстық зорлық-зомбылық кемсітушілік емес. Оның құрбаны немесе кінәлі кез келген нәсілдегі, жастағы немесе діни көзқарастағы адам
болуы мүмкін. Әлеуметтік-экономикалық жағдай немесе білім деңгейі де маңызды емес. Тұрмыстық зорлықзомбылық – бұл жеке отбасына ғана емес, жалпы қоғамға да әсер ететін жаһандық мәселе. Автор бұл мәселе психологиялық те, құқықтық тетіктерді де пайдалана отырып шешуді қажет ететін пәнаралық мәселе екенін атап көрсетеді. Көптеген елдерде тұрмыстық зорлық-зомбылық мәселесі бүгінгі күнге дейін өзекті болып қала береді.

КАРИМОВА А.Т.

медицина ғылымдарының кандидаты,  Қ. Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университетінің доценті, Ақтөбе, Қазақстан
Е-mail: ai_9ka@mail.ru, https://orcid.org/0000-0002-6774-8561;

ЖОЛМУРЗАЕВА А.А.

Психология» мамандығының 2 курс студенті Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті, Ақтөбе, Қазақстан
Е-mail: almirazholmurzayeva@mail.ru, https://orcid.org/0000-0001-8987-6655; 

  1. Volosova N.YU. Semejnoe (domashnee) nasilie kak problema mezhdisciplinarnogo haraktera // Voprosy rossijskogo i mezhdunarodnogo prava. 2017. Tom 7. № 3A. S. 310-319.
  2. I.D. Badamshin, F.F. Nabiev. Semejno-bytovoe nasilie: ponyatie, vidy, prichiny. 2020.
  3. Samigullina R.N., Tyulenev A.I. Nasilie v sem'e kak social'naya problema sovremennogo obshchestva // V sbornike: Rossiya v mnogovektornom mire: nacional'naya bezopasnost', vyzovy i otvety. – 2017. – S. 184.
  4. E.V. Noskova, T.V. Petrakevich Otdel'nye aspekty i posledstviya sovremennogo domashnego nasiliya // Domashnee nasilie: preduprezhdenie i otvetstvennost': sb. statej / red. S.V. Vedyashkin, D.V. Sennikova. – Tomsk: Izdatel'skij Dom Tomskogo gosudarstvennogo universiteta, 2019. – 120 s.
  5. R.M. Sadykov, N.L. Bol'shakova. Nasilie v sem'e: sushchnost' i vidy. 2022.
  6. N.K. Abdramanova, E.O. Alauhanov. Latentnost' domashnego nasiliya v Respublike Kazahstan na sovremennom etape. 2020. № 38.
  7. O.M. Mihajlova. Osobennosti okazaniya psihologicheskoj pomoshchi detyam i podrostkam, postradavshim ot domashnego nasiliya // Domashnee nasilie: preduprezhdenie i otvetstvennost': sb. statej / red. S.V. Vedyashkin, D.V. Sennikova. – Tomsk: Izdatel'skij Dom Tomskogo gosudarstvennogo universiteta, 2019. – 120 s.
  8. O profilaktike bytovogo nasiliya: zakon Respubliki Kazahstan ot 04.12.2009 № 214-IV (s izm. i dop. na 07.07.2020).
  9. Dzhalilov A. Prichiny i posledstviya bytovogo nasiliya v sem'e. № 3-2 / 2022.
  10. Volosova N.YU. Semejnoe (domashnee) nasilie kak problema mezhdisciplinarnogo haraktera // Voprosy rossijskogo i mezhdunarodnogo prava. 2017. Tom 7. № 3A. S. 310-319.
зорлық-зомбылық; жәбірленуші; құқық бұзушы; психологиялық жарақат; дене жарақаты; абьюз.