ЗКВ-Б арнайы контурлық зарядын пайдалана отырып, алдын ала саңылау жасау әдісімен кемерлерді артта қалдыру кезінде терең карьерлер жағдайында бұрғылау жару жұмыстарын өндіру технологиясын қолдану тәжірибесі, сондай-ақ Жолымбет кен орындарындағы №6 карьердің өнеркәсіптік жағдайларында бұрғылау жару жұмыстарының технологиясын және жарылғыш заттар зарядтарының конструкциясын жетілдіру тәжірибесі қаралды.

ЗКВ-Б арнайы контурлық зарядын қолдану арқылы алдын ала саңылау жасау әдісі терең карьерлер жағдайында бұрғылау-жару жұмыстарының тиімділігін арттыруда маңызды рөл атқарады. Бұл әдіс кемерлерді артта қалдырғанда тұрақтылықты қамтамасыз етіп, кен массасының шамадан тыс қирауын болдырмауға мүмкіндік береді. Алдын ала жасалатын саңылаулар карьердің шетіндегі жыныстарды қорғап, өндіріс қауіпсіздігін күшейтеді және жару жұмыстарының сапасын арттырады. Сонымен қатар, ЗКВ-Б зарядтары карьердің контурын дәл анықтап, жарылыс толқынын тиімді бағыттап, зиянды әсерлерді төмендетуге ықпал етеді.

Жолымбет кен орындарындағы №6 карьердің нақты өнеркәсіптік жағдайларында жүргізілген бұрғылау-жару жұмыстарының технологиясын жетілдіру тәжірибесі бұл процестің тиімділігін одан әрі арттыруға бағытталған. Атап айтқанда, жарылғыш заттар зарядтарының құрылымын жетілдіру жарылыс қуатын оңтайлы қолдануға, жыныстарды ұсатуда энергияның жоғалуын азайтуға және қауіпсіздік деңгейін көтеруге септігін тигізеді. Бұрғылау-жару жұмыстарының технологиясын жетілдіру нәтижесінде карьердің қабырғаларын бұзбай, пайдалы қазбаларды алудың сапасы жақсарады.

Бұл әдістердің тәжірибеде қолданылуы өндірістің экономикалық тиімділігін арттыруға және экологиялық талаптарды сақтауға мүмкіндік береді. Жарылғыш заттардың және бұрғылау-жару технологияларының үнемі жетілдірілуі терең карьерлерде қауіпсіз әрі тиімді жұмыс жүргізуге ықпал етеді, сонымен қатар кен орындарын игеру барысында туындайтын қауіптерді азайтады.

ИМАНГАЗИН М.К.

техника ғылымдарының кандидаты, қауымдастырылған професссор, Қ. Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті, Ақтөбе қ., Қазақстан.

Е-mail: m.imangazy@mail.ru, https://orcid.org/0000-0002-4228-6380

КОЖАМУРАТОВА Л.К.

магистр, «ТП» кафедрасының меңгерушісі, Қазақ-орыс халықаралық университеті, Ақтөбе қ., Қазақстан

Е-mail: kozhamuratovaleila@mail.ru, https://orcid.org/0000-0001-8539-1802

БАЙЖАНОВА Д.Қ.

магистрант, Қ. Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті, Ақтөбе қ., Қазақстан.

Е-mail: dinarabaizhan7@gmail.com, https://orcid.org/0009-0009-9489-1441

1. Жариков С.Н., Семенов В. Г. [жарылыстың ашық шұңқырлардың кедергілерінің тұрақтылығына әсері туралы]. Жоғары білім беру саласындағы зерттеулер. Горный журнал-Жоғары Оқу Орындарының Жаңалықтары. Тау-кен Журналы, 2013, № 2, 80-83 беттер. (Орыс Тілінде.)
2. Д. И. Князев., Жариков С.Н. [жерасты кеніштеріндегі жарылыстардың жер сілкінісі белсенділігін Зерттеу]. Взрывное дело-Жарылыс Технологиясы, 2014 ж., № 112/69, 251-261 беттер. (Орыс Тілінде.) DOI: https://doi.org/10.1179/2295333714Y.0000000036
3. Моси нетс В.Н. Дробиащи және сейсмикалық барлау взрыва в горных породахқа қарсы [рик-тегі жарылыстың Ұсақтау және жер сілкінісі белсенділігі]. Мәскеу, Недра Баспасы., 1976. 271 б.
4. Жариков С.Н., Семенов В. Г., Кутуев В. А. [бұрғылау және жару жұмыстарын жүргізу кезінде тау жыныстарының қасиеттерін анықтау әдістері]. Таулы аумақтарды устойчивое развитие-Таулы Аумақтарды Тұрақты Дамыту, 2017 ж., том. 9, № 1, 74-80 беттер. (Орыс Тілінде.)
5. Ерофеев И.Е. Повышение эффективности буровзрывных работ на рудниках. –М.: Недра, 1988. ‒271 б.

тау жыныстарының бұзылуы, ЗКВ-Б, жарылғыш заттың сызықтық заряды, , алдын-ала саңылау жасау, контурлық жарылыс, бинарлы заряд